Το νέο σχέδιο δράσης για την πρόληψη των πανδημιών επικεντρώνεται στην προστασία της βιοποικιλότητας
Μια διεθνής ομάδα 25 επιστημόνων πρότεινε ένα σχέδιο δράσης για τον τρόπο πρόληψης της επόμενης πανδημίας με τη διατήρηση των φυσικών περιοχών και την προώθηση της βιοποικιλότητας, παρέχοντας έτσι στα ζώα αρκετή τροφή, ασφαλή καταφύγια και απόσταση για τον περιορισμό της επαφής και της μεταφοράς παθογόνων παραγόντων στον άνθρωπο.
Οι πανδημίες ξεκινούν όταν τα ζώα που φιλοξενούν ασθένειες, όπως οι νυχτερίδες, έρχονται σε άμεση γειτνίαση με ανθρώπους, ζώα εκτροφής ή άλλα ζώα και μεταδίδουν νέα παθογόνα. Ιοί όπως οι SARS-CoV-2, SARS-CoV-1, Nipah, Hendra και πιθανώς ο Έμπολα έχουν μεταδοθεί από τις νυχτερίδες στους ανθρώπους, μερικές φορές μέσω ενός ενδιάμεσου ξενιστή.
«Ο κόσμος επικεντρώνεται στο πώς μπορούμε να ανιχνεύσουμε και στη συνέχεια να αναχαιτίσουμε ένα νέο παθογόνο αφού κυκλοφορήσει ανάμεσα στους ανθρώπους, αντί στο πώς μπορούμε να αποτρέψουμε την είσοδο αυτού του παθογόνου στον ανθρώπινο πληθυσμό εξαρχής», δήλωσε η Raina Ploughright, καθηγήτρια στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Οικοσυστήματος στο Πανεπιστήμιο Cornell, και συγγραφέας της μελέτης “Ecological Countermeasures to Prevent Pathogen Spillover and Subsequent Pandemics”, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications.
Η στρατηγική πρόληψης της πανδημίας βασίζεται σε πληροφορίες μελετών που δημοσιεύτηκαν το 2022 και χρησιμεύουν ως μελέτη περίπτωσης που ισχύει για όλα τα ζώα που δυνητικά φέρουν ζωονοσογόνες ασθένειες. Αυτές οι μελέτες -για το πώς οι νυχτερίδες μπορούν να μεταδώσουν τον θανατηφόρο ιό Hendra σε άλογα και ανθρώπους – εξηγούν ότι όταν οι νυχτερίδες χάνουν τους φυσικούς τους βιότοπους και τις χειμερινές πηγές τροφής, οι μεγάλοι πληθυσμοί τους διασπώνται και μεταναστεύουν σε μικρές ομάδες σε αγροτικές και αστικές περιοχές. Επίσης στρεσάρονται, εν μέρει λόγω ανεπαρκών πηγών τροφής, και αποβάλλουν περισσότερο ιό στα ούρα τους. Ο ιός πέφτει στο έδαφος όπου μολύνονται τα άλογα που βόσκουν. Τα άλογα με τη σειρά τους μπορούν να μολύνουν ανθρώπους. Αλλά όταν οι φυσικοί βιότοποι μπορούν να παρέχουν επαρκή τροφή, ειδικά τους χειμερινούς μήνες, οι νυχτερίδες επιστρέφουν σε αυτούς τους βιότοπους, συγκεντρώνονται σε μεγάλους αριθμούς και σταματούν να αποβάλλουν τον ιό.
Το σχέδιο δράσης χρησιμοποιεί αυτήν και άλλες μελέτες περίπτωσης για να εξηγήσει τους μηχανισμούς που συνδέουν την περιβαλλοντική αλλαγή και τη διάχυση παθογόνων παραγόντων από τα ζώα στον άνθρωπο και προσδιορίζει τις οικολογικές παρεμβάσεις για να διαταράξει αυτές τις συνδέσεις καθώς και τα πλαίσια πολιτικής για την εφαρμογή τους.
Οι οικολογικές παρεμβάσεις ξεκινούν με την προστασία των χώρων που τρώνε τα ζώα. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει πάντα άφθονη προσφορά τροφής όλες τις εποχές του χρόνου, ειδικά όταν τα ζώα βρίσκονται σε στρεσσογόνα στάδια, όπως η αναπαραγωγή και η μετανάστευση», λεει η Plowright. Στη συνέχεια, είναι σημαντικό να προστατεύσουμε τα σημεία όπου τα ζώα μπορούν να κουρνιάσουν ή να συσσωματωθούν, καθώς δεκάδες χιλιάδες νυχτερίδες ξαπλώνουν σε θόλους και σπηλιές, οπότε όταν αυτές οι περιοχές διαταράσσονται, οι πληθυσμοί τους σπάνε σε μικρότερους, μετακινούνται και έτσι αποβάλουν ιούς σε περισσότερα μέρη. Επίσης, οι νυχτερίδες που κατοικούν σε σπήλαια μπορεί να μην έχουν άλλα σπήλαια για να μετακινηθούν, οπότε μένουν στη θέση τους, στρεσάρονται περισσότερο και πιθανόν να διαχέουν περισσότερο ιό. Η προστασία των εδαφών που λειτουργούν ως φραγμοί μεταξύ των ανθρώπων και της άγριας ζωής είναι επίσης σημαντική.
«Υπάρχουν τρισεκατομμύρια μικρόβια στη φύση, αλλά σπάνια αρρωσταίνουμε, επειδή υπάρχουν πολλά, πολλά εμπόδια μεταξύ μας και των νέων παθογόνων», λέει η Plowright. Τέλος, για τις κοινότητες που έρχονται σε επαφή με ζώα, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι έχουν την προστασία που χρειάζονται για να αποφύγουν την έκθεση σε παθογόνα.
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν την ανάγκη για μια διεθνή υπηρεσία που μπορεί να αξιολογήσει και να συνθέσει δεδομένα για την πρόληψη της πανδημίας, την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση και να συλλέξει μετρήσεις σχετικά με την οικολογική ακεραιότητα και τη βιοποικιλότητα των τοπίων. Η εργασία χρηματοδοτήθηκε από το Cornell Center for Pandemic Prevention, Preparedness and Response, το National Science Foundation, την Defense Advanced Research Projects Agency, τα National Institutes of Health, το Montpellier Advanced Knowledge Institute on Transitions και το National Environment Research Council.
Πηγή: Cornell University (by Krishna Ramanujan)
Raina K. Plowright, Aliyu N. Ahmed, Tim Coulson, Thomas W. Crowther, Imran Ejotre, Christina L. Faust, Winifred F. Frick, Peter J. Hudson, Tigga Kingston, P. O. Nameer, M. Teague O’Mara, Alison J. Peel, Hugh Possingham, Orly Razgour, DeeAnn M. Reeder, Manuel Ruiz-Aravena, Nancy B. Simmons, Prashanth N. Srinivas, Gary M. Tabor, Iroro Tanshi, Ian G. Thompson, Abi T. Vanak, Neil M. Vora, Charley E. Willison, Annika T. H. Keeley. Ecological countermeasures to prevent pathogen spillover and subsequent pandemics. Nature Communications, 2024; 15 (1) DOI: 10.1038/s41467-024-46151-9
