Πως οι παραλλαγές του ανοσοποιητικού επηρεάζουν την πορεία της νόσου

Ο απειλητικός για τη ζωή καρκίνος εμφανίζεται όταν τα καρκινικά κύτταρα διαφεύγουν της καταστροφής από το ανοσοποιητικό σύστημα. Μελέτη στο “Science” χρησιμοποιεί το παράδειγμα του καρκίνου του μαστού για να δείξει το ρόλο που παίζουν οι συγγενείς παραλλαγές του συστήματος HLA.

Ο καρκίνος είναι το αποτέλεσμα μεταλλάξεων σε γονίδια που οδηγούν σε ανεξέλεγκτη κυτταρική ανάπτυξη. Το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αποκρούσει πολλούς καρκίνους επειδή τμήματα των πρωτεϊνών που παράγονται από τα μεταλλαγμένα ογκογονίδια παρουσιάζονται από τα μόρια HLA στην επιφάνεια του κυττάρου (όπως και άλλες πρωτεΐνες) στα κύτταρα άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος.

Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει αυτά τα νεοαντιγόνα, τα καρκινικά κύτταρα καταστρέφονται από τα Τ – κύτταρα.

Ορισμένες παραλλαγές του συστήματος HLA είναι προφανώς πιο ικανές να το κάνουν αυτό από άλλες.

Η Christina Curtis από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ στο Πάλο Άλτο αναφέρεται σε αυτό ως “φορτίο επίτοπων προερχόμενο από τη γεννητική γραμμή” (GEB): Πρόκειται για την ποσότητα επιτόπων ή νεοαντιγόνων που παρουσιάζει ένα κύτταρο από ένα ογκογονίδιο στην επιφάνειά του.

Η βλαστική γραμμή αναφέρεται στο γεγονός ότι αυτή η ιδιότητα είναι έμφυτη. Η ισχύς ή η αδυναμία του ανοσοποιητικού συστήματος κληρονομείται από τους γονείς.

Τα άτομα που αντιδρούν σε μεταλλάξεις με υψηλό GEB βρίσκονται κατ’ αρχήν σε πλεονεκτική θέση.

Το ανοσοποιητικό σύστημα αναγνωρίζει ευκολότερα τα καρκινικά κύτταρα και τα καταστρέφει νωρίτερα. Οι ερευνητές μπορούν να το αποδείξουν αυτό χρησιμοποιώντας το παράδειγμα του HER2-θετικού καρκίνου του μαστού.

Σε αυτή τη μορφή καρκίνου του μαστού, τα κύτταρα έχουν έναν τροποποιημένο υποδοχέα στην επιφάνειά τους (“υποδοχέας του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα 2” HER2), ο οποίος προάγει την ανάπτυξη του καρκίνου.

Το σύστημα HLA μπορεί να προειδοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα παρουσιάζοντας τα πεπτίδια GP2 και E75 (και τα δύο συστατικά του HER2) σε άλλο σημείο της κυτταρικής επιφάνειας.

Στην πραγματικότητα, οι γυναίκες με υψηλό GEB έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν HER2-θετικό καρκίνο του μαστού.

Στις σπάνιες περιπτώσεις στις οποίες οι γυναίκες αναπτύσσουν HER2-θετικό καρκίνο του μαστού παρά το υψηλό GEB, οι όγκοι είναι συχνά ιδιαίτερα επιθετικοί. Τότε υπάρχουν εντυπωσιακά λίγα λεμφοκύτταρα στους όγκους.

H Curtis θεωρεί ότι τα καρκινικά κύτταρα έχουν καταφέρει να κρυφτούν από το ανοσοποιητικό σύστημα. Έχουν αναπτύξει μηχανισμούς σημείων ελέγχου που “απενεργοποιούν” τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος.

 Επειδή είναι κληρονομικά, τα GEBs μπορούν να προσδιοριστούν σε όλα τα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένου ενός δείγματος αίματος.

Σύμφωνα με τον Curtis, μια πιθανή χρήση των GEBs θα ήταν η πρόβλεψη της αποτελεσματικότητας των αναστολέων των σημείων ελέγχου.

Τα φάρμακα αυτά ενισχύουν την ανοσολογική άμυνα του ίδιου του οργανισμού. Η Curtis πιστεύει ότι ένα τεστ GEB θα μπορούσε να υποδείξει στο μέλλον αν αυτή η θεραπεία θα ήταν χρήσιμη.

Ένας άλλος τομέας εφαρμογής θα μπορούσε να είναι οι αποφάσεις θεραπείας στο προκαρκινικό στάδιο του μαστού DCIS (ductal carcinoma in situ). Η Curtis μπορεί να δείξει ότι το DCIS με υψηλό GEB είναι λιγότερο πιθανό να εξελιχθεί σε διηθητικό καρκίνο του μαστού.

Στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσε να αρκεί λιγότερο επιθετική θεραπεία και, για παράδειγμα, να αποφευχθεί προς το παρόν η χειρουργική επέμβαση.

Ωστόσο, το κατά πόσον αυτό είναι εφικτό, πρέπει ακόμη να αποδειχθεί σε κλινικές δοκιμές. Η έρευνα για τον καρκίνο σε αυτόν τον τομέα βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο.

Η μελέτη αποτελεί παράδειγμα των πιθανών οφελών της αλληλουχίας γονιδίων, η οποία διενεργείται όλο και περισσότερο σε καρκινικούς όγκους.

Για τη μελέτη της, η Curtis μπόρεσε να αντλήσει δεδομένα αλληλούχισης από όγκους και υγιή κύτταρα σε 4.918 ασθενείς με πρωτοπαθή και 611 ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του μαστού, καθώς και προφίλ σωματικού γονιδιώματος από 341 ασθενείς με καρκίνωμα του πόρου in situ.

Το πορογενές καρκίνωμα in situ είναι η παρουσία καρκινικών κυττάρων μέσα σε ένα γαλακτοφόρο πόρο, τα οποία δεν επεκτείνονται πέρα από αυτόν και δεν κάνουν μετάσταση.

Θεωρείται η πιο πρώιμη μορφή καρκίνου αλλά ενέχει τον κίνδυνο να εξελιχθεί σε διηθητικό καρκίνο, δηλαδή τον τύπο που μπορεί να προκαλέσει μετάσταση.

Πηγές:
Science

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Προσυμπτωματικός γυναικολογικός έλεγχος και αντισύλληψη
Σχεδόν το 50% των αιτημάτων για αύξηση τιμής στα φάρμακα απορρίφθηκε
ΗΠΑ: νέα κρούσματα γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους