Πού σκοντάφτουν οι διαπραγματεύσεις Ισραήλ-Χαμάς

Οι διαπραγματεύσεις που έχουν στόχο τον τερματισμό του εννιάμηνου πολέμου του Ισραήλ κατά της Χαμάς στη Γάζα αντιμετωπίζουν τέσσερα βασικά εμπόδια, μεταξύ των οποίων και ποιοι όμηροι πρέπει να απελευθερωθούν, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg υπό τον όρο ανωνυμίας.

Άλλα εκκρεμή ζητήματα αφορούν το εάν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου θα εμμείνει στις απαιτήσεις του να αποκλειστεί πλήρως η Χαμάς από τη βόρεια Γάζα, καθώς και να διατηρήσουν οι δυνάμεις του τον έλεγχο του βασικού διαδρόμου στα νότια σύνορα με την Αίγυπτο. Επίσης, δεν θέλει να δεσμευτεί σε επ’ αόριστον κατάπαυση του πυρός.

Από τους 250 ομήρους που απήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου, η Χαμάς επέστρεψε τους 110 αιχμαλώτους ενώ το Ισραήλ απελευθέρωσε περίπου τριπλάσιο αριθμό Παλαιστίνιων κρατουμένων κατά τη διάρκεια της επταήμερης εκεχειρίας που έληξε την 1η Δεκεμβρίου – και που ήταν η μοναδική που συνήφθη μέχρι στιγμής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν κατέθεσε σχέδιο για εκεχειρία στις 31 Μαΐου, το οποίο παρουσίασε ως ισραηλινό, αλλά οι συνομιλίες έκτοτε δεν έχουν αποφέρει αποτελέσματα, παρόλο που έχει αναγνωριστεί ως πλαίσιο συμφωνίας.

Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι 120 όμηροι παραμένουν στη Γάζα, 32 από τους οποίους γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι ή ανήμποροι άνδρες που θα πρέπει να απελευθερωθούν στην πρώτη φάση αναστολής των εχθροπραξιών, που θα διαρκέσει έξι εβδομάδες βάσει του τελευταίου σχεδίου Μπάιντεν. Ωστόσο, δύο άτομα που ενημερώθηκαν για τις διαπραγματεύσεις είπαν ότι η Χαμάς επιμένει ότι έχει μόνο 18 ζωντανούς ομήρους αυτής της κατηγορίας.

Το Ισραήλ τονίζει ότι η Χαμάς θα πρέπει λοιπόν να επιστρέψει άνδρες στρατεύσιμους, μέχρι να φτάσει τον αριθμό των 32. Η Χαμάς, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλώνει ότι η απελευθέρωση ομήρων αυτής της κατηγορίας θα πραγματοποιηθεί στο δεύτερο στάδιο της κατάπαυσης πυρός.

Ο Νετανιάχου επιμένει επίσης στη δημιουργία ανεξάρτητου μηχανισμού που θα εγγυάται ότι κανένας μαχητής της Χαμάς ή της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ, άλλης μαχητικής ομάδας που υποστηρίζεται από το Ιράν, δεν θα επιτραπεί να επιστρέψει στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας. Αυτή η απαίτηση φαίνεται να εναρμονίζεται με την πρόταση Μπάιντεν να επιτραπεί στους «άμαχους» να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Ωστόσο, άτομο που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες έκανε λόγο για μάταιο στόχο, υποστηρίζοντας ότι μαχητές που παριστάνουν τους πολίτες θα μπορούσαν αν βρουν πρόσβαση σε τυχόν άγνωστες αποθήκες όπλων στο βορρά του θύλακα.

Αλλο πιθανό σημείο όπου κολλούν οι διαπραγματεύσεις είναι η απαίτηση από το Ισραήλ να αποσύρει τις δυνάμεις του από τις κατοικημένες περιοχές της Λωρίδας. Ενώ η Χαμάς και η Αίγυπτος έχουν ζητήσει οποιαδήποτε απόσυρση να περιλαμβάνει τη νότια πόλη Ράφα και έναν κοντινό διάδρομο στα σύνορα με την Αίγυπτο, ο Νετανιάχου επιμένει ότι η συνεχιζόμενη ισραηλινή παρουσία εκεί είναι κρίσιμη.

Σύμφωνα με το σχέδιο Μπάιντεν, τη 16η ημέρα της αρχικής εκεχειρίας, το Ισραήλ και η Χαμάς θα ξεκινήσουν διαμεσολαβημένες συνομιλίες για το δεύτερο στάδιο. Εάν αυτές οι διαπραγματεύσεις αποδεικνύονταν παρατεταμένες, η αρχική εκεχειρία θα παραταθεί πέρα από τις προβλεπόμενες έξι εβδομάδες.

Η κυβέρνηση Νετανιάχου ανησυχεί ότι η Χαμάς θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή τη διάταξη για να παρατείνει την εκεχειρία επ’ αόριστον και ως εκ τούτου απαιτεί διακοπή της, οπότε οι εχθροπραξίες θα μπορούσαν να επαναληφθούν.

Οι συνομιλίες έλαβαν νέα ώθηση αφού η Χαμάς απέσυρε αντιρρήσεις επί της πρότασης Μπάιντεν στις 7 Ιουλίου. Μέσα σε λίγες μέρες, οι διαπραγματευτές συναντήθηκαν σε Κατάρ και Αίγυπτο, στις δύο χώρες που ηγούνται των τελευταίων προσπαθειών διαμεσολάβησης. Οι συνομιλίες φάνηκε να έχουν επιβραδυνθεί όμως από το Σαββατοκύριακο, αφού το Ισραήλ έπληξε την κεντρική Γάζα προκειμένου να σκοτώσει τον στρατιωτικό διοικητή της Χαμάς Μοχάμεντ Ντέιφ.

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν την περασμένη εβδομάδα δήλωσε ότι υπάρχουν «μίλια ακόμα» στις συνομιλίες.

Περισσότεροι από 38.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στις μάχες, σύμφωνα με τη Χαμάς, που δεν κάνει διάκριση μεταξύ μαχητών και αμάχων. Το Ισραήλ λέει ότι έχει σκοτώσει περίπου 14.000 μαχητές.