Μέση Ανατολή: Οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα πνέουν τα λοίσθια και φταίει ο Νετανιάχου

Με τον Τζο Μπάιντεν να καταβάλει μια ύστατη προσπάθεια, για να διασώσει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, την οποία προωθεί εδώ και μήνες, και τις συνομιλίες στην Ντόχα να έχουν ήδη ξεκινήσει, οι προσδοκίες όλων είναι χαμηλές, αφού γνωρίζουν στο βάθος πως το πρόβλημα για την αδυναμία εξεύρεσης λύσης στη Μέση Ανατολή ακούει στο όνομα: Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Παρ’ όλα αυτά, ο Μπάιντεν και η κυβέρνησή του δεν θα κατονομάσουν ποτέ επίσημα, ούτε θα ντροπιάσουν το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας – τον πρωθυπουργό του Ισραήλ.

Επί μήνες, ο Νετανιάχου προσπαθεί να εμποδίσει μια συμφωνία κάνοντας πίσω και προσθέτοντας νέους όρους, με αποτέλεσμα οι αξιωματούχοι ασφαλείας στη χώρα του να τον κατηγορούν ότι σαμποτάρει τις διαπραγματεύσεις για να παραμείνει στην εξουσία.

Το πλεονέκτημα που αρνείται να χρησιμοποιήσει ο Μπάιντεν

Από τότε που κατέρρευσε μια εβδομαδιαία εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς την 1η Δεκεμβρίου, ο Μπάιντεν έχει επενδύσει σχεδόν όλες τις προσπάθειες της κυβέρνησής του στην αναβίωσή της. Όμως, ο Αμαρικανός πρόεδρος αρνείται να επιβάλει οποιοδήποτε κόστος στον Νετανιάχου για το πείσμα του και την παράταση της σύγκρουσης.

Εξάλλου, από την αρχή του πολέμου στη Γάζα πριν από 10 μήνες, ο Μπάιντεν απέτυχε να χρησιμοποιήσει τους δύο πιο αποτελεσματικούς μοχλούς εξουσίας που έχει στη διάθεσή του: να παρακρατήσει δισεκατομμύρια δολάρια σε αμερικανικές αποστολές όπλων και να αρνηθεί στο Ισραήλ την πολιτική κάλυψη στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σε άλλα διεθνή όργανα.

Η κατάπαυση του πυρός είναι ο μόνος τρόπος για να σταματήσει η αιματοχυσία στη Γάζα και να διασφαλιστεί ότι η σύγκρουση δεν θα επεκταθεί σε περιφερειακό πόλεμο με την εμπλοκή και του Ιράν

Ο Μπάιντεν και η κυβέρνησή του δεν θα κατονομάσουν ποτέ επίσημα – και δεν θα ταπεινώσουν – το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επίτευξη συμφωνίας: τον Νετανιάχου

Ακόμα και όταν Αμερικανοί αξιωματούχοι διαρρέουν ιδιωτικά ότι ο Μπάιντεν είναι θυμωμένος με τον Νετανιάχου, επειδή του είπε ψέματα ότι θέλει να εξασφαλίσει κατάπαυση του πυρός, η αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζει να κάνει νέες μαζικές μεταφορές όπλων στο Ισραήλ.

Γιατί επιμένει ο Μπάιντεν να κάνει τα «χατίρια» του Νετανιάχου;

Την Τρίτη, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε πωλήσεις όπλων ύψους 20 δισ. δολαρίων, οι οποίες περιλαμβάνουν δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη F-15, τακτικά οχήματα και πυραύλους, καθώς και δεκάδες χιλιάδες εκρηκτικά φυσίγγια όλμων και αρμάτων μάχης.

Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες μεταφορές όπλων στο Ισραήλ στην ιστορία των ΗΠΑ – και θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από τους Αμερικανούς φορολογούμενους. Το μεγαλύτερο μέρος της συμφωνίας είναι σχεδόν 19 δισ. δολάρια για έως και 50 νέα πολεμικά αεροσκάφη, τα οποία δεν θα παραδοθούν για τουλάχιστον πέντε χρόνια. Αλλά οι χιλιάδες σφαίρες πυρομαχικών θα μπορούσαν να αποσταλούν νωρίτερα.

Η Ουάσιγκτον είναι, μακράν, ο μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ, παρέχοντας 3,8 δισ. δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια ετησίως. Τον Απρίλιο, μετά από έντονες πιέσεις του Μπάιντεν, το Κογκρέσο ενέκρινε επιπλέον 14 δισ. δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια προς το Τελ Αβίβ, τα οποία θα χρηματοδοτήσουν τις τελευταίες αγορές που εγκρίθηκαν αυτή την εβδομάδα.

Με αυτό το επίπεδο εξάρτησης του Ισραήλ από την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια, ο Μπάιντεν θα πρέπει να έχει σημαντική επιρροή στον Νετανιάχου. Αντ’ αυτού, ο Μπάιντεν επιμένει σε μια αποτυχημένη πολιτική, προσπαθώντας να ασκήσει παρασκηνιακή επιρροή στον Ισραηλινό πρωθυπουργό και τους εξτρεμιστές συμμάχους του, όπως σημειώνει ο Guardian αλλά και αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Νετανιάχου έχει αψηφήσει και ταπεινώσει σταθερά τον Μπάιντεν – και όμως ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν θα τον «τιμωρήσει» για την παρεμπόδιση μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση περισσότερων από 100 ομήρων οι οποίοι εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς, μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ.

Η κατάπαυση του πυρός δεν ήρθε εξαιτίας του Νετανιάχου

Ο Μπάιντεν περιέγραψε τις παραμέτρους μιας συμφωνίας στα τέλη Μαΐου, όταν μίλησε στον Λευκό Οίκο για να υποστηρίξει δημοσίως ένα ισραηλινό σχέδιο τριών φάσεων για τον τερματισμό του πολέμου. Υιοθετώντας ουσιαστικά την πρόταση του Ισραήλ, ο Μπάιντεν ήλπιζε να σπάσει το πολύμηνο αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων, στις οποίες μεσολαβούσαν οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος και το Κατάρ.

Επί μήνες, η αμερικανική κυβέρνηση κατηγορούσε τη Χαμάς για την άρνησή της να αποδεχθεί μια εκεχειρία – και σπάνια ανέφερε την αδιαλλαξία του Νετανιάχου. Στις αρχές Ιουλίου, η διοίκηση Μπάιντεν χαρακτήρισε την απάντηση της Χαμάς στην πρόταση των ΗΠΑ «σημαντική καινοτομία», δημιουργώντας ελπίδες ότι επίκειται συμφωνία.

Καθώς όμως οι συνομιλίες τραβούσαν σε μάκρος, ο Νετανιάχου διέταξε τους δικούς του διαπραγματευτές να προσθέσουν πέντε νέους όρους στο περίγραμμα μιας πρότασης, που το Ισραήλ είχε αποδεχθεί στα τέλη Μαΐου και η οποία αποτέλεσε τη βάση για το σχέδιο του Μπάιντεν. Σε επιστολή που εστάλη στους διαμεσολαβητές στα τέλη Ιουλίου, το Ισραήλ απαίτησε να διατηρήσει τον στρατιωτικό έλεγχο των νότιων συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο, μια περιοχή γνωστή ως «Διάδρομος Φιλαδέλφεια», η οποία είχε αποτελέσει σημαντικό σημείο διαφωνίας κατά τη διάρκεια προηγούμενων γύρων διαπραγματεύσεων.

Γιατί συμφέρει τον Νετανιάχου η παράταση του πολέμου;

Οι προσπάθειες του Νετανιάχου να μπλοκάρει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός εξόργισαν τα μέλη του ισραηλινού κατεστημένου ασφαλείας και άρχισαν να διαρρέουν λεπτομέρειες πρόσφατων συναντήσεων υψηλού επιπέδου, για να δείξουν την εμμονή του Ισραηλινού πρωθυπουργού και την έλλειψη ενδιαφέροντος για την τύχη των υπόλοιπων ομήρων.

Στις 2 Αυγούστου, το ισραηλινό Κανάλι 12 ανέφερε μια τεταμένη συνάντηση μεταξύ του Νετανιάχου και των επικεφαλής ασφαλείας του λίγες ημέρες νωρίτερα, η οποία εξελίχθηκε σε καυγά, καθώς πολλοί αξιωματούχοι τον κατηγόρησαν ότι τορπίλισε οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με τις τελευταίες απαιτήσεις του. Ο Νετανιάχου φέρεται να κατηγόρησε τους κορυφαίους αξιωματούχους ασφαλείας του ότι είναι «μαλθακοί» και κακοί διαπραγματευτές.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός προσπαθεί να παρατείνει τον πόλεμο στη Γάζα για να αποφύγει τις πρόωρες εκλογές, τις οποίες το κόμμα του Λικούντ είναι πιθανό να χάσει, όπως και τις πολλαπλές έρευνες για τις αποτυχίες της κυβέρνησής του στον τομέα της ασφάλειας που οδήγησαν στις επιθέσεις του Οκτωβρίου.

Επιπλέον, αν αναγκαστεί να εγκαταλείψει την εξουσία, ο Νετανιάχου θα βρεθεί επίσης αντιμέτωπος με μια πολυαναμενόμενη δίκη για διαφθορά και δωροδοκία που προέρχεται από μια προηγούμενη θητεία του ως πρωθυπουργός.

Ο κίνδυνος γενικευμένης «πυρκαγιάς» στη Μέση Ανατολή

Παρά το ενδιαφέρον του Νετανιάχου να παραμείνει στην εξουσία και τις επικρίσεις για τη διαπραγματευτική του τακτική από Ισραηλινούς αξιωματούχους, η κυβέρνηση Μπάιντεν έκανε τα πάντα για να αποφύγει να τον κατηγορήσει για την παρεμπόδιση της εκεχειρίας.

Το Ισραήλ έχει σκοτώσει πάνω από 40.000 Παλαιστίνιους στη Γάζα και έχει φέρει εκατοντάδες χιλιάδες στα πρόθυρα της πείνας, καθώς ο ισραηλινός στρατός συνεχίζει να εμποδίζει τις παραδόσεις βοήθειας. Οι ερευνητές φοβούνται ότι ο αριθμός των νεκρών θα μπορούσε τελικά να φτάσει τις 186.000 – λόγω των «έμμεσων απωλειών» του πολέμου, όπως οι ελλείψεις τροφίμων, η εκτεταμένη επιδημία χολέρας και η καταστροφή των υποδομών υγείας της Γάζας.

Με τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους να συνεχίζουν να παρέχουν τα όπλα που συντηρούν την πολεμική μηχανή του Ισραήλ, ο Νετανιάχου είχε ελάχιστα κίνητρα για να σταματήσει την αιματοχυσία. Αντ’ αυτού, κλιμάκωσε τη σύγκρουση τις τελευταίες εβδομάδες, διακινδυνεύοντας έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο, στον οποίο θα μπορούσαν να εμπλακούν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ εναντίον του Ιράν και του δικτύου των συμμαχικών του πολιτοφυλακών στο Λίβανο, την Υεμένη και το Ιράκ.

Ο Νετανιάχου δεν έχει κίνητρο, αλλά ο Μπάιντεν δεν θα έχει πολιτικό κόστος

Η κατάπαυση του πυρός είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η αιματοχυσία στη Γάζα και να διασφαλιστεί ότι η σύγκρουση δεν θα επεκταθεί σε περιφερειακό πόλεμο που θα μπορούσε να εμπλέξει το Ιράν και τις ΗΠΑ, καθώς η Τεχεράνη περιμένει το αποτέλεσμα των συνομιλιών στη Ντόχα για να αποφασίσει αν θα επιτεθεί στο Τελ Αβίβ, ως αντίποινα μετά τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στο έδαφός της.

Αλλά δεδομένου ότι ο Νετανιάχου δεν έχει αντιμετωπίσει την απώλεια της υποστήριξης των ΗΠΑ ή άλλες συνέπειες για την πολεμική του συμπεριφορά, έχει ελάχιστα κίνητρα να συμφωνήσει σε εκεχειρία ή να απέχει από επιθέσεις που αποσταθεροποιούν την περιοχή.

Ήδη, υπάρχουν ενδείξεις ότι η σύνοδος κορυφής του Μπάιντεν για την κατάπαυση του πυρός σήμερα (15/8), Πέμπτη, θα καταλήξει σε ένα ακόμη αδιέξοδο. Μέχρι στιγμής, ο Νετανιάχου έχει πάρει ό,τι ήθελε, παρατείνοντας τον πόλεμο και αποφεύγοντας την επίρριψη ευθυνών από την κυβέρνηση Μπάιντεν για την καθυστέρηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.

Μάλιστα, αφού η αμερικανική κυβέρνηση ενέκρινε αυτή την εβδομάδα νέες συμφωνίες για όπλα ύψους 20 δισ. δολαρίων, ο Μπάιντεν σηματοδοτεί ότι θα συνεχίσει να στέλνει όπλα στο Ισραήλ ό,τι κι αν κάνει ο Νετανιάχου.

Δεν χρειάζεται να γίνει έτσι, όμως, καθώς από τότε που ο Μπάιντεν αποσύρθηκε από την προεδρική κούρσα των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα, δεν κινδυνεύει πλέον να πληρώσει πολιτικό κόστος για να συγκρατήσει τον Νετανιάχου και το Ισραήλ. Ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί επιτέλους να σταθεί απέναντι στον Νετανιάχου και να διασώσει ένα σχέδιο κατάπαυσης του πυρός, που θα τερματίσει 10 μήνες αμερικανικής συνενοχής στον πόλεμο στη Γάζα.