Γαλλικές εκλογές: Τι συμβαίνει όταν πρωθυπουργός και πρόεδρος είναι από… άλλον «πολιτικό πλανήτη»

Η έκπληξη των γαλλικών εκλογών, με την αριστερά να εκτινάσσεται από την τρίτη θέση του πρώτου γύρου στη πρώτη, δεν σημαίνει ότι ο Μακρόν θα κοιμάται ήσυχος. Η κατάρα της συγκατοίκησης ίσως επέστρεψε στη 5^η Γαλλική Δημοκρατία.

Σύμφωνα με τα exit polls, η γαλλική αριστερά (Νέο Λαϊκό Μέτωπο) κατέκτησε τη πρώτη θέση με 172 έως 192 έδρες, η νέο-φιλελεύθερη κεντροδεξιά («Μαζί» του Εμανουέλ Μακρόν) βρίσκεται στη 2^η θέση με 150 έως 170 έδρες και στην τρίτη θέση βρίσκεται ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν με 132 έως 152 έδρες.

Αν και τα σενάρια είναι πολλά, ωστόσο, ο πρόεδρος αντιμετωπίζει την προοπτική να κυβερνήσει με έναν πρωθυπουργό πολιτικής δύναμης που βρίσκεται σε… πόλεμο με τον ίδιο.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μέχρι τις αρχές αυτή τους 2000 η Γαλλία πέρασε μια φάση στην οποία ο Γάλλος πρόεδρος  αντιμετώπισε μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία πολιτικά συμπαγή και όχι και τόσο φιλική απέναντί του. Πρόκειται για τις περίφημες «συγκατοικήσεις».

Μέχρι τότε το η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία είχε το κεφάλι της ήσυχο, βασισμένη στη γκωλική κληρονομιά ενός παντοδύναμου προέδρου που ήταν ο απόλυτος ηγέτης. Μετά το 1986, όμως, για πρώτη φορά η Γαλλία βρέθηκε με έναν σοσιαλιστή πρόεδρο τον Φρανσουά Μιτεράν και έναν συντηρητικό γκωλικό πρωθυπουργό τον Σακ Σιράκ. Για τα επόμενη 16 χρόνια η Γαλλία θα βασανιζόταν από μια ιδιότυπη διαρχία.

Μπορεί ο πρόεδρος να παρέμενε συνταγματικά αρμόδιος, ειδικά για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, ωστόσο, όταν έρχονταν εκλογές που ο λαός αναδείκνυε κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες αντίπαλες, όπως συνέβη στις 7 Ιουλίου, τότε τα πράγματα σκουραίνουν.

Ο κυβερνητικός έλεγχος, στον οποίο υπόκειται, ο πρόεδρος του κάνει τη ζωή αρκετά δύσκολη, ακόμα και στην τοποθέτηση διπλωματών στις γαλλικές πρεσβείες ανα τον κόσμο.

Το γαλλικό κράτος, για να θεραπεύσει αυτή την αχίλλειο πτέρνα που το καθιστούσε εξαιρετικά δυσλειτουργικό, έκανε μια σημαντική και σε γενικές γραμμές πετυχημένη αλλαγή το 2002.

Με εκείνη τη μεταρρύθμιση εξασφαλίστηκε ότι οι κοινοβουλευτικές εκλογές πρέπει να ακολουθούν πάντα τις προεδρικές, το πολύ μέσα σε δύο εβδομάδες. Αυτό οδηγούσε στην εκλογή ομοειδών πολιτικών δυνάμεων τόσο στο Μέγαρο Ελιζέ όσο και στον πρωθυπουργικό θώκο. Πράγματι, θα ο κόσμος θα ψήφιζε πρόεδρο και κόμματα της ίδιας ιδεολογίας. Πράγματι, στις εκλογές του 2002, 2007. 2012, 2017 και 2022 οι Γάλλοι ψηφίζαν πρόεδρο και πρωθυπουργό από τον ίδιο «πολιτικό πλανήτη»

Από το 2022 όμως, η χρονική απόσταση είναι εξαιρετικά μεγάλη και ο κόσμος είδε τις έκτακτες εκλογές της 7^ης Ιουλίου 2024 ως μια μεγάλη ευκαιρία να τιμωρήσει τον Εμανουέλ Μακρόν.

Έτσι, η ήττα του Μακρόν δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την ατζέντα του που είναι υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων, τις φορολογικές περικοπές στις εταιρείες και τις αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.

Ήδη, ο Μακρόν δυσκολεύεται να κυβερνήσει μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2022, στις οποίες έχασε την πλειοψηφία του, αλλά βέβαια τότε παρέμεινε η μεγαλύτερη δύναμη στην κάτω βουλή με 245 έδρες έναντι των 89 της Λεπέν.

Για πρώτη φορά, μετά από δύο δεκαετίες, η γαλλική ημιπροεδρική δημοκρατία βρίσκεται σε ένα κοινοβουλευτικό mode, κατά το οποίο μια τεράστια κοινοβουλευτική πλειοψηφία απεχθάνεται τον πρόεδρο.

Κάτι ήξεραν κάποιοι συνεργάτες του Μακρόν, όταν τράβαγαν τα μαλλιά τους όταν είχε ανακοινώσει τις πρόωρες εκλογές. Έχοντας μπροστά του Ολυμπιακούς Αγώνες, δύο πολέμους, έναν νέο πρόεδρο του NATO και ενδεχομένως νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, άραγε πόσο στιβαρός συνομιλητής μπορεί να είναι ο Εμανουέλ Μακρόν στη διεθνή σκηνή;